Een kijkje in de grote wereld

“Als je groot bent, wat wil je dan worden?” Een vraag die mij als coassistent met enige regelmaat gesteld wordt. Het makkelijkste antwoord is dan altijd ‘internist’ of ‘gynaecoloog’ of ‘huisarts’. Het antwoord maakt eigenlijk niet zoveel uit, als je het maar met overtuiging brengt. Maar als je oprecht wilt weten waar ik mijzelf over 10-20-30 jaar zie, dat ligt ingewikkelder. Specialist, huisarts, of toch iets buiten de vier muren van de spreekkamer?

In mei dit jaar heb ik het voorrecht gehad om aanwezig te zijn bij de 70ste World Health Assembly in Genève. De World Health Assembly, of kort de WHA, is de jaarlijkse bijeenkomst van lidstaten en het besluitvormende orgaan van de World Health Organization (WHO). Hier wordt jaarlijks door duizenden experts op het gebied van gezondheidszorg het internationale gezondheidsbeleid besproken en de agenda voor komende jaren vastgesteld.

Als vanzelfsprekend is Nederland ieder jaar vertegenwoordigd op de WHA. En dit jaar mocht er voor het eerst ook een medisch student met de overheidsdelegatie mee naar Genève; het resultaat van een nieuwe samenwerking tussen IFMSA-NL en het Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS). Het doel van deze samenwerking? Het creëren van meer bewustzijn onder (toekomstig) zorgprofessionals omtrent de internationale gezondheidsagenda en de rol van de WHO en WHA daarin, en het bevorderen van jongerenparticipatie in de beleidsvorming op dit gebied. En dus mocht ik tien dagen lang rondlopen tussen duizenden health experts van over de hele wereld, meekijken met de Nederlandse delegatie bij allerlei ontmoetingen, vele verschillende side events en drafting groups bijwonen en heb ik op twee momenten zelf mogen spreken (zie onder voor opnames). Alles bij elkaar was het een geweldige en heel leerzame ervaring. Een aantal van deze ervaringen, in mijn ogen zeer relevant voor (toekomstige) zorgprofessionals, deel ik graag met jullie.

Allereerst is het verbazingwekkend hoeveel er (tegelijkertijd) gebeurt tijdens een WHA. Er zijn dagelijks plenaire bijeenkomsten waarin alle officieel vastgestelde agendapunten besproken worden. Dit zijn o.a. actieplannen, voortgangsrapporten en resoluties over uiteenlopende onderwerpen. Maar daarnaast vinden er dagelijks tientallen side events (interactieve lezingen of paneldiscussies over een specifiek onderwerp, georganiseerd door een groep landen of non-state actors), drafting groups (bijeenkomsten waar wordt geschaafd aan de tekst van resoluties, rapporten etc.) en bilaterale ontmoetingen plaats. Al deze activiteiten samen zorgen ervoor dat de impact van de WHA zo groot en verstrekkend is.

Daarnaast is het opvallend wat voor diversiteit aan onderwerpen er op de agenda van de WHA staat. Van specifieke ziektebeelden tot vector control en van health care systems tot healthy diets; in tien dagen kwam de gehele mondiale gezondheidsagenda aan bod. Dat heeft in mijn ogen enkele nadelen (tijd-technisch, maar ook qua wisselende relevantie voor alle aanwezigen), maar betekent ook dat dagen lang de belangrijkste mensen in de global health-wereld in Genève rondlopen en in formeel en informeel verband met elkaar kunnen overleggen. Juist deze ontmoetingen, naast de formele vergaderingen, maken dat er tijdens de WHA grote stappen gezet kunnen worden richting wereldwijde gezondheid.

Een goed voorbeeld van een onderwerp waarvoor een mondiale aanpak essentieel is, is antibioticaresistentie. In Nederland zijn de meeste zorgprofessionals zich bewust van dit probleem en proberen zij te handelen naar de nationale richtlijnen die er in Nederland op dit gebied bestaan. Heel anders is dat in andere landen, waar het gebruik van antibiotica veel minder onderhevig is aan strikte voorschriften en waar dientengevolge de kans op het ontwikkelen van resistente micro-organismen veel groter is. Daarnaast bestaat er een groot probleem in de veterinaire sector, waar gigantische hoeveelheden antibiotica worden voorgeschreven. Het is essentieel dat dit probleem op mondiaal niveau wordt aangepakt, omdat micro-organismen zich niet door nationale grenzen laten tegenhouden en vanwege de grote internationale economische belangen. De WHO speelt hier een zeer belangrijke rol, onder andere door het ontwikkelen van een mondiaal actieplan en het ondersteunen van lidstaten om nationaal beleid op dit punt te ontwikkelen.

Tenslotte zou ik graag aandacht besteden aan de vraag wat de relevantie van dit alles is voor de (toekomstige) Nederlandse zorgprofessional en welke rol hij of zij kan spelen. Mijn ervaring is dat de WHO en de hele mondiale gezondheidsagenda een vrij abstract geheel vormen voor veel mensen, en dat er veel onwetendheid is over wat de WHO nou precies doet. Dat is jammer, om twee belangrijke redenen. Allereerst, en hopelijk is dat ook al uit het voorgaande gebleken, vertaalt de mondiale gezondheidsagenda zich door in het Nederlandse beleid en in de situatie in de spreekkamer. Een belangrijk voorbeeld daarvoor is antibioticaresistentie, maar het gaat net zo goed op voor de beschikbaarheid en prijzen van geneesmiddelen en een scala aan preventieve gezondheidsmaatregelen. Het is belangrijk dat de zorgprofessional zich hiervan bewust is en realiseert dat hij of zij opereert in een mondiaal systeem.

Daarnaast ligt er, voor de zorgprofessionals die daarin geïnteresseerd zijn, een tal van opties om actief bezig te zijn met het mondiale gezondheidsbeleid. Want de inhoudelijke expertise die deze mensen met zich meebrengen is mijns inziens een zeer waardevolle toevoeging. Zij het als vertegenwoordiger van de Nederlandse overheid of van een non-gouvernementele organisatie, of als WHO-medewerker, als je geïnteresseerd bent in global health, dan liggen hier hele mooie kansen.

Dus, na tien dagen rond gelopen te hebben in Geneve, weet ik nu precies wat ik later wil worden? Nee, dat niet, maar het heeft mij wel een kijkje geboden in de grote wereld van global health en inzicht gegeven in de belangrijke rol van zorgprofessionals hierin. En dat inzicht wens ik iedereen toe.

Wil je meer weten over mijn ervaringen tijdens de WHA of heb je vragen naar aanleiding van dit artikel, neem dan gerust contact met mij op via: renee.janne.burger@gmail.com.

Renée Burger Masterstudent Geneeskunde aan de Universiteit van Amsterdam

Renée Burger